کلمه – گروه فرهنگی: وزیر ارشاد دولت احمدی نژاد پاسخ سرراستی به نگرانی اهالی سینما داده است. سینماداران تهدید کرده بودند که روند فعلی را تحمل نخواهند کرد و تعطیل می کنند؛ حسینی حالا آب پاکی را روی دست آنها و همه ریخته و از چنین اتفاقی استقبال کرده است! این عین جملاتی است که او بر زبان رانده: “هیچ نگرانی بابت تعطیلی سینما نداریم؛ چراکه گزینه های دیگری همانند برنامه های تلویزیونی و فیلم های نمایش خانگی وجود دارد و می توان با این موارد اقداماتی را انجام داد.” این سخنان عالی ترین مدیر فرهنگی جمهوری اسلامی است.
به گزارش کلمه، وضعیت بحرانی متاثر از مدیریت اشخاصی همچون حسینی و شمقدری و سجادپور در وزارت ارشاد و سازمان سینمایی، بار دیگر نام آنها را به سبب عملکرد سوء و فضای تیره و تاری که در حوزه سینما رقم زده اند، بر سر زبان ها انداخته است. سوء مدیریت این مدیران دولت احمدی نژاد حالا سینماداران را به نقطه ای رسانده که با اشاره به بحران کاهش و ریزش شدید مخاطب، عدم اکران فیلم های مناسب و هزینه های سرسام آور و شرایط بد اقتصادی، می گویند دیگر توان ادامه حیات ندارند و امکان انعقاد قرارداد با کلیه دفاتر پخش برای اکران فیلم را از دست داده اند.
اعلام مشکلات فوق، با این ضرب الاجل همراه بوده است که چنانچه تا مدت ۱۵ روز تدابیر و تصمیماتی جهت رفع مشکلات عدیده که گریبان گیر سینماداران شده؛ اتخاذ نشود، به ناچار کل سینماهای کشور به خصوص سینماهای بخش خصوصی یکجا تعطیل خواهند شد.
با این وجود مسئولان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و مدیران سازمان سینمایی به رغم گذشت ۲ هفته از ارسال این نامه هشدارآمیز، هیچ واکنشی به این درخواست سینماداران نشان نداده اند.
تنها واکنش به هشدارهای اخیر سینماداران، در اظهارنظر شخص وزیر ارشاد خلاصه می شود که با یک جمله، گویی تیر خلاص را به پیکر در حال احتضار سینماهای کشور شلیک کرده است. سید محمد حسینی گفته است: نگران تعطیلی سینما نیستیم، چون تلویزیون داریم!
اظهارنظر حسینی، در کنار عملکرد منفی قبلی و آثار سوء آن، نام او را این بار به جهت اعتماد به نفس بالا نیز مورد توجه قرار داده که با خوشحالی عجیبی از وجود تلویزیون و مخاطبان آن سخن می گوید. او اما جزییاتی از تعداد مخاطبان تلویزیون ارائه نکرده و به گزارش ها و آمارهای موجود نیز اشاره نکرده است که می گویند صدا و سیما با بالاترین ریزش مخاطب طی سال های اخیر رو به رو شده است.
اولتیماتوم ۱۵ روزه سینماگران و واکنش دولت به آن
ماجرای سینماداران از آنجا آغاز شد که انجمن سینماداران به تازگی نامه‌ای را به ریاست سازمان سینمایی ارسال کرده‌اند مبنی‌بر اینکه به دلیل شرایط بد اقتصادی دیگر فیلم اکران نمی‌کنند و در آن تاکید کرده‌اند که بعد از پایان اکران چهار فیلم جدید که از ۸ آذر ماه روی پرده خواهند رفت، دیگر هیچ فیلمی با ادامه این وضعیت نمایش نمی‌دهند.
طبق اعلام قبلی شورای صنفی اکران از چهارشنبه (۸ آذرماه) چهار فیلم “من مادر هستم” (فریدون جیرانی)، “بی‌خود و بی‌جهت” (عبدالرضا کاهانی)، “زندگی خصوصی آقا و خانم میم”(روح‌الله حجازی) و “پله آخر”(علی مصفا) روانه پرده سینماها خواهند شد و در صورت عدم حل معضل سینماداران پس از این آثار احتمالاً شاهد تعطیلی سینماها خواهیم بود.
در این نامه آمده است: “در مورخ ۲۳ آبان ۹۱ با حضور در مجلس انجمن سینماداران ایران همگی ما سینما داران تهران و شهرستان اعلام می داریم باتوجه به کاهش و بحران شدید ریزش مخاطب و عدم اکران فیلم‌های مناسب و هزینه‌های جاری سرسام آور، نگهداری سالن‌های سینما و اکران فیلم از اوایل سال جاری با وضعیت بحرانی و شرایط بد اقتصادی مواجه شده‌ایم که متعاقب آن دیگر توان ادامه این شرایط را نداریم و از این تاریخ به بعد انعقاد قرارداد با کلیه دفاتر پخش از اکران فیلم و پرداخت عوارض و مالیات‌های غیرمنصفانه که تحمیل شده به سینماها معذوریم و چنانچه تا مدت ۱۵ روز تدابیر و تصمیماتی جهت رفع مشکلات عدیده که گریبان گیر سینماداران شده؛ اتخاذ نگردد، ناچارا کل سینماهای کشور به خصوص سینماهای بخش خصوصی یکجا تعطیل خواهند شد.”
واکنش عجیب وزیر ارشاد: سینما نباشد، تلویزیون که هست!
با این حال حسینی در واکنش به این نامه و درباره صادر نشدن مجوز اکران برای برخی از فیلم ها، بدون هیچ گونه نگرانی از تعطیلی سینماها به خبرگزاری مهر گفته است: هیچ نگرانی بابت تعطیلی سینما نداریم؛ چراکه گزینه های دیگری همانند برنامه های تلویزیونی و فیلم های نمایش خانگی وجود دارد و می توان با این موارد اقداماتی را انجام داد.
او در ادامه، در سخنان بی ربط با استفاده ابزاری از ارزشهای انقلاب و دفاع مقدس برای توجیه سوء مدیریت خود، افزوده است: ضمن اینکه فیلم های متعدد دیگری از جمله فیلم شهید چمران در دست ساخت است که از افتخارات ما محسوب می شود و می تواند جایگزین این فیلم‌ها شود.
وزیر ارشاد اما اشاره ای به گله مندی فراوان اهالی سینما که خاطره تلخ تعطیلی خانه سینما را از این دولت در خاطره دارند، نکرده و در این باره نیز سخنی به میان نیاورده است که سرنوشت بازیگران و کارگردانان سینمایی در ایامی که حذف صورت مساله جایگزین حل مسائل و مشکلات شده است، به کجا ختم خواهد شد.
آمارهای تکان دهنده از وضعیت بحرانی سینما
اما در پی نامه سینماداران، اظهارات اهالی سینما از بحرانی تر بودن وضع نسبت به آنچه گفته می شود، خبر می دهد. به طوری که هادی منبتی مدیر پردیس سینمایی ملت به مهر گفته است: در ۶ ماه نخست سال جاری یک سوم از مخاطب سینما را نسبت به سال گذشته از دست داده‌ایم و با توجه به شرایطی که تا پایان سال داریم امیدی به بهبود شرایط فعلی نیست.
به گفته وی، سیر نزولی کاهش مخاطب در سال جاری به دلیل گرانی و بالا رفتن تورم و وجود مشکلات اقتصادی است و از آنجا که با بالا رفتن هزینه‌های زندگی و فشار به خانواده‌ها، نخستین پدیده‌ای که از سبد خرید آنها حذف می‌شود محصولات فرهنگی است؛ سینما هم در شرایط فعلی از این سبد حذف شده‌است. البته این معضل در حوزه کتاب و کتابخوانی بیش از سینما است.
محمدقاصد اشرفی، رئیس هیات‌مدیره انجمن سینماداران هم به جام جم گفته است: از ابتدای سال جاری با توجه به بحران‌هایی که در سینما داشتیم، تماشاگر کمتر به سینما می‌رود. اینکه سالن سینما خالی از مخاطب است، از هزینه‌های سینمادار کم نمی‌کند. سینمادار با داشتن دو یا ۲۰۰ نفر تماشاچی هم باید حقوق پرسنل، هزینه آب و برق و گاز را بپردازد.
وی به تاکید بر اینکه سینماداران دیگر توان پرداخت حداقل هزینه‌های خود را هم ندارند، به یک نمونه اشاره می کند: سینما «ماندانا» با داشتن چهار سالن سینما و صرف هزینه‌های بازسازی، از ابتدای سال تاکنون به طور میانگین هر سئانس ۳۱ تماشاچی داشته است. این آمار برای یک‌سینمای چند سالنه در منطقه پرجمعیت تهران بسیار پایین است. وقتی سالن‌های یک سینما مجموعا ۸۰۰ صندلی دارد، شما به عمق‌فاجعه پی می‌برید. بالا بودن هزینه اداره یک سالن سینما و در نظر گرفته نشدن حمایت‌های نمایش، باعث شده که سینمادار بخش خصوصی به بحران برسد.
نگرانی های مشترک سینماداران و سینماگران
اشرفی در خصوص سینماهای شهرستانی هم گفته است: اوضاع سینماهای شهرستان به مراتب بدتر است. سینماهای شهرستان اغلب تک سالنه هستند و نمی‌توانند تنوع فیلم داشته باشند تا مخاطب را به سینما بکشانند، به همین دلیل اغلب سالن‌ها با مشکل روبه‌روست. از سوی دیگر کپی غیرمجاز فیلم‌های سینمایی در شهرستان بیشتر از تهران است و در کاهش تعداد مخاطبان تاثیر می‌گذارد.
حبیب کاوش سخنگوی شورای صنفی نمایش نیز درباره مشکلات اقتصادی سینماها و صنعت سینما در گفت و گو با خبرگزاری مهر اظهار امیدواری کرده که کمیسیون فرهنگی و دولت برای برطرف شدن این مشکل حمایت‌های لازم را انجام دهند؛ زیرا به گفته وی، در غیر این صورت دیگر هیچ سالن سینمایی نخواهیم داشت و جشنواره فجر نیز بدون سالن نمایش می‌ماند.
از سویی رامبد جوان درباره هشدار سینماداران نسبت به تعطیلی سینماها به سایت فرارو گفته است: «به نظر من باید همین اتفاق روی می داد. یعنی باید سینماداران بگویند ما نمایش نمی دهیم، فیلمسازان بگویند ما فیلم نمی سازیم و … تا تکلیف روشن شود. شما ببینید هر سال تعداد فیلم هایی تولید شده کم می شود و تعداد فیلم هایی که اکران می شود نیز کاهش می یابد. از آن طرف حوزه هنری ساز خود را می زند و ارشاد نیز کار خود را می کند و این وسط فقط تعدادی از فیلم ها در حال نابود شدن هستند.»
او گفته است: «من در این باره واقعا چیزی ندارم بگویم و به نظرم درباره این مسئله باید کار کارشناسی شود. از یکسو سینماداران حق دارند و اوضاع اقتصادی وخیم است، اما از سوی دیگر افزایش قیمت بلیط سینما نیز باعث فشار به تماشاگران می شود. یعنی اوضاع آنقدر خراب است که هزینه کردن برای رفتن به سینما کم کم از سبد خانوار خارج شده است.»
پیش از این هم احمد میرعلایی، مدیر بنیاد سینمائی فارابی با اعلام اینکه نگاتیو و پوزتیو موجود “فقط تا جشنواره فجر” جوابگو است، به خبرگزاری مهر گفته بود: “پوزتیو و نگاتیو از فهرست کالاهای اصلی خارج شده و به همین دلیل به آن ارز اختصاص داده نمی شود.”
مدیر بنیاد فارابی هشدار داده بود که ”اگر این معضل برطرف نشود قطعا به مشکل برمی‌خوریم. این امر را نمی‌توان در دو یا سه هفته محقق کرد، بلکه برای اینکه بحرانی در این زمینه نداشته باشیم قطعا باید از حالا فکر کنیم.”
رامبد جوان: شرایط فیلمسازی در کشور ترسناک شده
رامبد جوان که شرایط کنونی فیلمسازی در کشور را ترسناک توصیف کرده، گفته است: « من خودم اکنون پروانه ساخت گرفتم. حالا اولا انقدر هزینه ها زیاد شده که نمی دانم باید با چه عددی فیلم را جمع کرد. هر روز هم که قیمت همه چیز در حال تغییر است. عوامل را می خواهیم جمع کنیم، می گویند قراردادی که چهار ماه پیش بستند اکنون ارزش ریالی آن نصف شده است که درست هم می گویند و آنها هم باید زندگی خود را اداره کنند. حالا بر فرض این عوامل را جمع کردیم و فیلم را ساختیم؛ آیا این فیلم اکران می شود؟ آیا اکران نمی شود؟ آیا با شرایط خوبی اکران می شود؟ آیا حوزه جلوی آن می ایستد؟ آیا ارشاد از فیلم حمایت می کند؟ آیا سینما تعطیل می شود یا نمی شود؟ من اصلا نمی دانم می خواهم چکار کنم.
او با اعلام اینکه این هشدار واقعا جدی است و باید جدی هم گرفته شود.، در پاسخ به این سوال که اگر مسئولین دولتی از بسته شدن سینماها استقبال کردند چه باید کرد؟، گفت: «یعنی واقعا می توان فکر کرد سینماهای کشور رسما تعطیل شود و هیچ اتفاقی نیفتد؟! همچین چیزی امکان دارد؟!»
این در حالی است که این موضوع با استقبال مسوولان وزارت ارشاد همراه شده است، به طوری که وزیر آن اعلام می کند نگران تعطیلی سینما نیستیم، چون تلویزیون داریم!
رامبد جوان در ادامه انتقادهای خود افزود: «من اصلا نمی فهمم چرا یک متولی درستی پشت سر این ماجرا نمی ایستد. یعنی در حالی که وزارت ارشاد ارگان و سازمانی است که وظیفه آن حمایت درست از سینما می باشد؛ اما از سوی دیگر حوزه هنری برای خود شرایطی تعیین می کند و مقابل ارشاد می ایستد.پس یک نفر باید بیاید که بزرگتر از وزارت ارشاد باشد و بگوید دعوا نکنید، فیلم ها در حال نابود شدن است، اهداف فرهنگی کشور از طریق سینما در حال نابود شدن است.»
این کارگردان سینما تاکید کرد: «لذا به نظر من یکی بزرگتر از ارشاد و حوزه هنری باید بیاید و این مسئله را حل کند.»
او ضمن آن اشاره کرد: «واقعا اوضاع خیلی خراب است. لذا به نظر من ممکن است با تهدیدهای اینچنینی که صنف سینماداران کردند و اگر آن را عملی کنند و رسما سینماها تعطیل شود، شاید اتفاقی بیفتد. لذا من فکر می کنم یکی باید مسئله را سفت می گرفت که اکنون باید به سینماداران دست مریزاد گفت که سفت گرفتند و گرنه ما جماعت فیلم ساز اصلا بلد نیستیم یقه گیری کنیم. ولی امیدواریم مسئله همین جا ختم به خیر شود و نوبت به ما نرسد که وسط بیاییم.»
خانه سینما را که بستند؛ فیلم هم نسازیم؟
رامبد جوان گفته است: «سینما وقتی تعطیل شود، سینماداران تا جایی می توانند تحمل کنند، چون ملک و سرمایه آنها خوابیده است. لذا اکنون در حال تهدید هستند چرا که برای آنها لذت بخش نیست که این فضای تجاری و درآمدزا تعطیل شود. اما چه کاری از ما بر می آید؟ خانه سینما را که به هر بهانه ای تعطیل کردید؛ خب اما فیلم سازی که تعطیل نشده بود. حالا فیلم بسازیم کجا باید نمایش بدهیم؟ پس بعد ما باید وسط بیاییم. ما و طرفداران سینما وسط بیایند.»
وی با بیان اینکه اگر فیلم تولید نشود مجلات سینمایی تعطیل می شوند و تمام کسانی که از طریق تبلیغات فیلم کسب درآمد می کردند و نیز پخش کننده های فیلم نابود می شوند گفت: «پس صدای همه اینها و طرفداران سینما بلند خواهد شد که بالاخره تکلیف را روشن کنند. اینکه روش مدیریت نیست.»
رامبد جوان کارگردان و بازیگر سینما و تلویزیون با انتقاد از شرایط موجود گفته است: «اکنون کار کردن خیلی سخت شده است. از سوی دیگر ما که کار دیگری بلد نیستیم. اگر من فیلم نسازم یا بازی نکنم چکار کنم؟ زندگی خودم را چطور بگذرانم. من اصلا کار دیگری بلد نیستم و هیچ وقت به فکر انجام کار دیگری نبودم. بروم رستوران یا کافی شاپ بزنم؟ که چه بشود؟ خیلی های بلدند رستوران و کافی شاپ بزنند، ولی همه که بلد نیستند فیلم بسازند.»
وی ادامه داد: «من خیلی علاقه ندارم در این باره صحبت کنم، ولی وضعیتی که از چند وقت پیش شروع شده همین مسیر (تعطیلی سینماها) را برای آن می توان پیش بینی کرد.»
دولت فعلی از تعطیلی سینماها استقبال هم می کند
همچنین امیرحسین علم‌الهدی کارشناس حوزه توزیع و اکران سینما نیز با اشاره به نامه انجمن سینماداران مبنی بر وضعیت نامناسب سالن‌ها و تهدید به تعطیلی سینماها، ابراز کرد: این دولت از تعطیلی سینماها استقبال هم می‌کند. به گزارش مهر، در متن یادداشت علم‌الهدی درباره وضعیت نابسمان سینمای ایران آمده است:
خیلی نباید از این بحث انحرافی شورای اکران اتحادیه تهیه‌کنندگان (که اتحادیه۲ می‌خوانندش)، تعجب کرد! سال پیش عرض کرده بودم که سینمای ایران به جایی می‌رسد که کسانی که سینما را به این جا رسانده‌اند بالاخره می‌گویند: «کی بود کی بود من نبودم!» عرض کرده بودم که مجموع سیاست‌گذاری‌های متولیان سینمایی و صنف‌های ساختگی‌شان قطار سینمای ایران را که با ریل‌های تازه اما کج و معوج به ته دره خواهند رساند! می‌دانستیم که با اجرای نسنجیده هدفمند کردن یارانه‌ها سینما اولین قربانی حوزه فرهنگ خواهد بود! می‌دانستیم که هیچ طرح و سیاستی نیست به جز زمین‌گیر کردن سینمای نجیب ایران اسلامی!
همانگونه که با فروش میلیاردی چند فیلم (رقم دستمالی شده چند ساله سینمای ایران که آب از دهان آمارسازان دروغین آویزان می‌کند) به دروغ فروش ۱۸ میلیارد تومانی سینماهای تهران در سال ۸۹ را ۹ میلیارد خواندند تا بگویند در سال ۹۰ فروش را به ۲۲ میلیارد رسانده‌اند و رشد ۱۲۰ درصدی داشته‌اند! این سرابی شد برای متولیان ناکارآمد سینمایی ایران که ناتوانایی‌هایشان را در پس این ارقام (بدون توجه به تعداد واقعی مخاطب) پنهان سازند! سال گذشته مشخص بود که امسال نمی‌توان به سینمای نحیف ایران امید چندانی داشت! مجموع تولیدات نازل جشنواره ۳۰ فجر آینه تمام قدی بود که توان سیاستگذاران را عیان ساخت! آش اینقدر شور شده که حتی سینماداران هم برای برون رفت از وضعیت فعلی بدنبال حذف عوارض شهرداری و مالیات بر ارزش افزوده (که از جیب مخاطب در سینماهای پرفروش پرداخت می‌شود) هستند.
بر فرض از همین امروز هم اگر این عوارض و مالیات حذف شود چه دردی از سینمای ایران دوا خواهد کرد. شیپورتان را از سر گشاد دارید می‌نوازید! مگر غیر از این است که سینما با مخاطب معنا می‌شود، خب چرا صغرا و کبرا می‌چینید؛ بفرمایید که سازمان سینمایی پول یکی از فیلم‌های به اصطلاح فاخرش را به شما بدهد تا چراغ سینمای‌تان روشن بماند، حال اگر مخاطب نبود هم نبود! مگر فرقی هم می‌کند برای شما که طی سالیان گذشته با همراهی‌تان با سیاست‌های نابخردانه متولیان دولتی و مثلاً صنفی در این وضعیت شریک بوده‌اید و حال شده‌اید طلب‌کار!
مگر سکوت و همراهی‌تان با آدم‌های فرصت‌طلب اطرافتان منجر به وضعیت فعلی سینما نشده است! مگر طی ۳ سال اخیر بجز پر کردن صندلی‌های شورای به اصطلاح صنفی نمایش، کار دیگری کرده‌اید که حال کاسه چه کنم چه کنم دست گرفته‌اید! چند سال است که در نهان و عیان می‌گوییم که این روش مدیریت ره به ترکستان می‌برد و سینماداران بازنده اصلی حوزه تولید و توزیع و نمایش هستند و دیدید که همینطورهم شد!
اعتراض دیرهنگام و سوخته‌تان از زبان سخنگوی شورایی بیرون آمده‌است که طی سالیان گذشته شورای متبوعش ۲ نفره و حتی تکنفره مدیریت شد و شماها که سهم ۵۰ درصدی در سینمای ایران داشته‌اید را به فرمانبرهایی تبدیل کرده‌اند که حال باید حقانیت خود را از گلوی کسانی بیرون بیاورید که خود با فیلم‌های توقیفی، نازل و بیانیه‌های توهین آمیز و حذف افراد کاردان و عدم تعامل با سینماگران اندیشمند سهم زیادی در این شرایط نابسامان داشته‌اند!
متولی شماها در دولت که اخیراً به معاونت سازمان جدیدالتاسیس نیز رسیده است که با مصاحبه‌های طنزآمیزش طی سالیان اخیر شهره عام و خاص است فرموده‌اند که در حال حل مسایل و مشکلات سینماها هستیم و ناخودآگاه یاد صحبت‌های سال ۸۹ و ۹۰ و این ۸ ماهه امسال ایشان افتادم که همیشه در حال حل مشکلات است و روند خوب سینما را دارند مدیریت می‌کنند! خدا ایشان را از فضای مجازی روند خوب سینمای ایران نگیرید! ای کاش بیانیه نمی‌دادید و همچنان در خفا صندلی‌های شورای صنفی نمایش را پر می‌کردید و نظاره‌گر وضعیت بحرانی سینمای ایران بودید که بر شما ایرادی نبود و این وضعیت خیلی بهتر بود تا نوشدارو پس از مرگ سهراب!
سینماداران در زمانی که مردم سینما را از سبد خانوارشان حذف کرده‌اند و دیگر نه فیلم‌های نازل و نه سینماهای سرد و خلوت را نمی‌خواهند تازه یادشان افتاده است که بگویند: « با توجه به کاهش و بحران شدید ریزش مخاطب و عدم اکران فیلم‌های مناسب و هزینه‌های جاری سرسام‌آور، نگهداری سالن‌های سینما و اکران فیلم‌ها از اوایل سال جاری با وضعیت بحرانی و شرایط بد اقتصادی مواجه شده‌ایم که متعاقب آن دیگر توان ادامه این شرایط را نداریم.»
خب فکر می‌کنید اگر سینما تعطیل شود، اتفاقی خواهد افتاد. باور کنید اتفاقی توسط این دولت نخواهد افتاد و شاید استقبال هم بکند از این تعطیلی! مگر یادتان رفته‌است مشاور هنری رییس [دولت] در دولت نهم چه فرمودند: «اگر سینما هم نداشته باشیم خیلی مهم نیست خیلی از کشورها سینما ندارند و دارند با تلویزیون منویات فرهنگی‌شان را اجرا می‌کنند» (نقل به مضمون) خب این سخن امروز دارد جامه عمل می‌پوشد! اگراعتراضی دارید به عملکرد خودتان ببخشید با ندانم کاری‌هایتان ۴ سال هم دیر آمده‌اید.
